Stawy Krośnickie

Zwarty kompleks stawów krośnickich o powierzchni niemal 500 ha objęty jest obrębem hodowlanym należącym do spółki Stawy Milickie S.A.. Stawy krośnickie leżą na terenie Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy” oraz Obszaru Natura 2000 i są jednym z wielu kompleksów stawowych wspólnie określanych mianem stawów milickich.

Zaczęto je budować około 1600 r.; obecnie część z nich już nie istnieje, gdyż z braku wody uległa wypłyceniu i zarośnięciu lasem. W sumie jest tu 13 zbiorników, a największym akwenem jest staw Czarny Las liczący 119 ha. Na stawach tych prowadzi się głównie hodowlę karpi, ale także linόw, szczupakόw, płoci i sumów.

Ponadto stawy krośnickie stanowią cenne siedlisko przyrodnicze, z którego korzystają rzadkie ptaki wodno-błotne np. orły bieliki, myszołowy, zimorodki, perkozy i wiele gatunków kaczek; taflę wody wielu stawów na osłoniętych i spokojniejszych miejscach porasta zwartym kobiercem chroniona paproć wodna – salwinia pływająca, zaś na groblach rosną okazałe i sędziwe dęby szypułkowe, z których kilka posiada status pomnika przyrody. Licznie występują płazy i gady, a w podmokłych lasach żyją jelenie, dziki, jenoty i kuny.

Przebieg ścieżki i warunki korzystania

Ścieżka przyrodniczo-edukacyjna ma formę pętli, ktόrej długość wynosi 10 km. Jest to malownicza trasa, która wiedzie przez lasy i stawy. Zaczyna się ona niedaleko stacji kolejowej w Krośnicach skąd obok XIX-wiecznych domów z rudy darniowej prowadzi w kierunku nieczynnego już stawu Zapasowego i stawu Chełm. Dochodząc do granicy lasu kierujemy się na prawo i po 100 m docieramy do stawu Chełm. Następnie idziemy groblą na wschód – po stronie prawej ciągnie się staw Chełm, zaś po lewej mamy podmokły las olchowy (niegdyś sięgały aż dotąd stawy Zimochowy) – mijamy kolejne stare dęby i docieramy do betonowego przyczółka oraz mnicha spustowego skąd rozciąga się panorama na staw Chełm. Stąd idziemy śrόdleśną drogą (dawna grobla) dalej na wschόd i po 500 m dochodzimy do kolejnego punktu widokowego – roztacza się tu widok na staw Duża Przystań (po prawej) i staw Wrzosowy (po lewej) ze stanowiskiem chronionej i rzadkiej rośliny wodnej – grzybieni białych; stawy połączone są śluzą, na ktόrej widnieje data jej budowy – rok 1934. Jest to też dogodne miejsce do obserwacji ptakόw przez lunetę. Mijamy punkt widokowy i niebawem zmieniamy kierunek wędrόwki na pόłnocny; idziemy teraz między stawami – po prawej Mała Przystań (mnich datowany na 1926 r.) i Mały Karol z licznymi stanowiskami salwinii pływającej, natomiast po lewej staw Wrzosowy. Przy końcu stawów Wrzosowego i Małego Karola rozwidlenie drόg, na którym ponownie obieramy kierunek wschodni. Grobla początkowo wiedzie między Małym Karolem (po prawej) a stawem Brzozowym, by po kilkuset metrach doprowadzić nas do Dużego Karola (prawa strona) i stawu Lipsk. Po dojściu do granic kompleksu stawowego skręcamy groblą na północ. Po stronie lewej mijamy staw Lipsk, a potem staw Graniczny; po stronie prawej płynie rów opaskowy, a nieco dalej rzeka Prądnia (Branda). Na grobli rośnie m.in. kilka potężnych bukόw. Po 1,5 km zmieniamy kierunek na zachodni. Po stronie prawej rozciąga się las mieszany, po lewej mamy największy staw tego kompleksu czyli Czarny Las. Ścieżka przyrodnicza łączy się niebawem z niebieskim i czarnym szlakiem rowerowym. Na grobli rośnie wiele dębów szypułkowych o pomnikowych wymiarach. Las mieszany przechodzi w łęg olszowo-jesionowy – przed wiekami był w tym miejscu staw o nazwie Wilhelmina. Dochodzimy do miejsca, gdzie z naszą trasą łączy się dodatkowo czerwony szlak pieszy. Drogowskazy pokazują kierunek do Pomnika Myśliwego i Polany Hubertusa, my jednak kierujemy się na południe i dochodzimy do punktu widokowego skąd można obserwować stawy Czarny Las i Zofia. Mijamy stawy i wkraczamy w podmokłe lasy – olsy i łęgi. Na granicy stawu i lasu, tuż przy drodze stoi najpiękniejszy, pomnikowy okaz dębu szypułkowego. Dalej po drodze mijamy kilka kanałόw doprowadzających i odprowadzających wodę ze stawów. Powoli lasy stają się bardziej suche i przechodzą w grądy i bory mieszane. Po stronie lewej ukryte wśrόd koron drzew znajduje się gniazdo myszołowa – ptasiego drapieżcy. Wkrόtce zamykamy pętlę i wracamy na zachόd w kierunku stacji kolejowej w Krośnicach.

Opisaną ścieżkę można pokonywać pieszo lub rowerem w zorganizowanych grupach pod opieką przewodnika. Wejście na groble stawowe, po których nie ma wyznaczonych ścieżek i szlaków jest dozwolone tylko za dodatkową zgodą udzieloną przez kierownictwo Zakładu Rybackiego w Krośnicach.

Na co warto zwrócić uwagę

1. Kolejne stadia sukcesji, czyli zarastania zbiorników – na poszczególnych stawach widać różne stopnie sukcesji.

2. Stare pomnikowe dęby.

3. Datowane urządzenia wodne np. mnichy.

4. Stanowiska wodnych roślin chronionych.

5. Różne typy lasów.

6. Gniazdo myszołowa.

7. Zabytkowe domy z rudy darniowej (wzniesione w 1876 r.).