4. Przystanek - Cykl życia drzewa

Wokół widzimy wiele drzew. Drzewa w parku w Miliczu moją dogodne warunki do życia, w związku z czym wiele z nich ma po 200 lat, a nawet więcej, najstarszy dąb szypułkowy prawdopodobnie ma co najmniej ok. 400 lat. Zastanów się czego mogły ,,doświadczyć’’ te drzewa w ciągu swojego życia? Codziennie wokół siebie (a teraz w parku) obserwujemy setki drzew w różnych etapach życia. Drzewo – to prawdopodobnie najpiękniejsza, najbardziej okazała forma życia, która potrzebuje tak niewiele, by żyć, jednocześnie umożliwiając życie setkom innych organizmów, takim jak: mchy, porosty, grzyby, glony, paprocie, inne drzewa, zwierzęta i człowiek. Drzewo, podobnie jak zwierzę lub człowiek – rodzi się, a w zasadzie kiełkuje z nasienia, rośnie, rozwija się, wydaje nasiona, starzeje się i obumiera. Rozwój drzewa można podzielić na trzy kolejne okresy: młodociany, dojrzałości i starzenia się. Okres młodociany rozpoczyna się od wykiełkowania z nasienia i trwa do uzyskania zdolności do wydania nasion. Po wykiełkowaniu z nasion powstają młodociane rośliny siewki, które są zupełnie niepodobne do dojrzałego drzewa. Można je zaobserwować wiosną, kiedy cała przyroda budzi się do życia. W tym etapie drzewa odznaczają się szybkim wzrostem. Kulminacja przyrostu przypada na koniec okresu młodocianego. Wówczas drzewa znoszą pewne ocienienie i zanieczyszczenie powietrza, są jednak wrażliwe na przymrozki i susze. W okresie dojrzałości zmniejsza się tempo wzrostu drzew oraz intensywność procesów życiowych. Drzewa zaczynają produkować nasiona. Kwitnienie i wysiew nasion drzew Wiek, w którym leśne rośliny drzewiaste rozpoczynają kwitnienie i owocowanie zależy od gatunku. Owocowanie drzew rozpoczyna się zwykle dopiero w wieku ok. 20 lat lub później. Im bardziej długowieczny jest gatunek, tym późniejsze kwitnienie i owocowanie. W okresie starzenia się przyrost i owocowanie ulegają stopniowo zwolnieniu, aż do całkowitego zahamowania. Drzewa tracą zdolność przystosowywania się do zmian w środowisku. Rozpoczyna się powolne obumieranie. Ta faza rozwoju jest najdłuższym etapem życia sędziwego drzewa. Rozmiar nie jest jednak jedynym wyznacznikiem, ponieważ największe drzewa nie muszą być najstarsze. Starzenie i obumieranie drzew, rozpoczyna się na długo przed ostatecznym końcem ich życia. A nawet martwe drewno – tętni życiem. W koronach martwych gałęzi, na powalonym pniu i rozkładających się korzeniach żyją tysiące organizmów. Wiele z tych organizmów bez martwego drewna nie mogłoby istnieć, odżywiać się, rozmnażać się czy ukrywać przed drapieżnikami. Dotyczy to owadów, mięczaków, pierścienic, a także płazów, gadów, ptaków owadożernych, ssaków oraz roślin, np. mchów, porostów, grzybów, paprotników. Martwe drewno stanowi miejsce gniazdowania ptaków śpiewających: pliszki, strzyżyka i muchołówki. W wykrotach można znaleźć gniazda: myszy leśnej, nornicy rudej lub ryjówki. Na rozkładającym się drewnie żyją tysiące gatunków bakterii i promieniowców, rozkładających związki organiczne na nieorganiczne ( np. pierwiastki mineralne), w ten sposób powracają one do gleby, umożliwiając krążenie materii w przyrodzie. Również nasiona drzew kiełkują na martwym, rozkładającym się drewnie, gdzie znajdują odpowiednią ilość wilgoci i wyższą temperaturę niż w obniżeniach terenu.