Szlak krzyży przydrożnych Pawła Brylińskiego w Odolanowie

ODOLANÓW - SZLAK KRZYŻY PRZYDROŻNYCH

PAWŁA BRYLIŃSKIEGO

   - wzniesione w XIX wieku  

   - rzeźbiarz ludowy Paweł Bryliński

   - arcydzieła sztuki ludowej

- w dawnych czasach drogi i rozstajne trakty znaczono znakiem krzyża; do naszych czasów niewiele zachowało się rzeźb ludowych na przydrożnych krzyżach i kapliczkach; z dzieł Pawła Brylińskiego (ur. w 1813 r. w Wieruszowie) zachowało się 11 wielofigurowych przydrożnych krzyży, 1 słup oraz około 30 pojedynczych rzeźb, które wykonywał na zamówienie proboszczów i bogatych gospodarzy;  Bryliński jako główny temat każdego krucyfiksu ukazywał historię ukrzyżowania i odkupienia, które zajmowały frontalną część krzyża oraz umieszczał na swoich krzyżach rzeźby patronów fundatorów krucyfiksu oraz figury świętych, którym przypisywano szczególną pieczę nad zdrowiem, pomyślnością w gospodarstwie lub zdolność ochrony przed żywiołami; z ogromnego, 45-letniego dorobku artysty w gminie Odolanów znaleźć można: rzeźby z 1882 r. w Nabyszycach (odnowione w 1983 r.), krzyż z 1880 r. w Kurochu (przy mostku na Rowie Orpiszewskim), krzyż z 1856 r. w Bonikowie przy domu nr 49 , krzyż z drugiej połowy XIX w. w Raczycach przy domu nr 35 oraz krzyż z 1860 r. w Tarchałach Wielkich obok domu nr 170. W Odolanowie w kościele św. Marcina zachowały się fragmenty rzeźb z krzyży, które uległy zniszczeniu. Ponadto na terenie gminy można znaleźć pojedyncze rzeźby w kapliczkach: w Odolanowie w kościele św. Barbary i w Raczycach.

Olejniczak M., Między Prosną a Baryczą, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Ostrów Wielkopolski 2001.