OPIS
Opis ścieżki Staw Grabownica
Ścieżka o długości 8 km prezentuje
walory trzeciego co do wielkości wśród Stawów Milickich. Prowadzi
od miejscowości Grabownica północnym brzegiem, stawu przechodząc
następnie na jego wschodnią groblę, by potem poprowadzić lewym
brzegiem rzeki Prądni do wieży widokowej w południowo-zachodniej
części stawu. Proponowany przebieg ścieżki pomoże turyście
zapoznać się z typowymi dla Doliny Baryczy zbiorowiskami leśnymi
oraz ze zgrupowaniami ptaków stanowiących o wartości przyrodniczej
tego obszaru. Infrastrukturę turystyczną stanowić będzie 9 tablic
dydaktycznych oraz zestaw ławostołów z wiatą, zlokalizowany w
miejscowości Grabownica przy przystanku 0 i 1. Udostępnienie
ścieżki wymaga uzyskania zezwolenia z RDOŚ Wrocław w części
biegnącej przez rezerwat przyrody „Stawy Milickie” oraz RZGW
Wrocław ze względu na przebieg odcinka ścieżki wałem Prądni
(biorąc pod uwagę trudności z uzyskaniem zgody na postawienie
tablic na terenie administrowanym przez RZGW tablice informacyjne
zostaną zlokalizowane poza działkami w zarządzie tej instytucji).
Efektem ekologicznym istnienia ścieżki może być zwiększona
penetracja najmniej uczęszczanej do tej pory – wschodniej
części kompleksu Stawno, z drugiej
jednak strony, dzięki jej poprowadzeniu najbardziej urokliwymi
zakątkami stawu Grabownica, turysta może docenić walory
prezentowanego obszaru, przez co może wzrosnąć jego świadomość
ekologiczna.
|
TRASA WYCIECZKI
|
1. Przystanek
|
| Ścieżka przyrodnicza „Wokół Stawu Grabownica” ma formę pętli o długości około 7 km. W terenie jest oznakowana symbolem białego kwadratu z zielonym przekątnym paskiem. Wiedzie przez rezerwat przyrody „Stawy Milickie” w kompleksie „Stawno” i łączy się tutaj ze szlakiem Konnym Doliny Baryczy. Ścieżka rozpoczyna się we wsi Grabownica nad stawem hodowlanym o tej samej nazwie. Grabownica to wieś sołecka, którą dokumenty historyczne wymieniają po raz pierwszy w 1591 r. Jej nazwa oznaczała pierwotnie miejsce porosłe grabami. Prawdopodobnie od początku była to osada rybacka, którą zamieszkiwali rybacy pracujący na okolicznych stawach hodowlanych. Obok wsi rozciąga się jeden z największych akwenów w Dolinie Baryczy zwany Stawem Grabownica. Po raz pierwszy został on wymieniony w dokumencie z 1639 r. Obecnie staw zajmuje powierzchnię niemal 300 hektarów, jednak w XVII wieku jego obszar wynosił aż 1000 ha. Sto lat później ten wielki zbiornik podzielono na Grabownicę Górną (Ober Grabofnitze) i Grabownicę Dolną (Unter Grabofnitze). W XIX w. Grabownicę Górną osuszono. Do naszych czasów przetrwała Grabownica Dolna czyli obecny Staw Grabownica, który jeszcze na mapie powiatu milickiego z 1930 r. nosi nazwę Grabofnitze Teich. Kilka lat później jego nazwę zgermanizowano na Buchendorfer Teich. |
|
2. Przystanek
|
| Około 50 m od tego miejsca, na kanale Rybnica zwanym też Sarnim Rowem znajduje się zabytkowy Jaz Dragoński. Urządzenie to służy piętrzeniu wody w celu nawadniania okolicznych stawów rybnych. Jego konstrukcja pochodzi z XIX wieku. Łączy się z nim także niewielki akwedukt, którym woda przepływa nad Rybnicą. Nazwa jazu wywodzi się od znajdującej się tutaj niegdyś małej osady zwanej Dragonerhäuser (Dragońskie Domy), po której nie pozostały już żadne ślady. W miejscu tym stosunkowo łatwo można zaobserwować ważki z gatunku świtezianka błyszcząca czy motyla mieniaka strużnika. Przy odrobinie szczęścia i cierpliwości napotkamy też zimorodka, niewielkiego lecz pięknie ubarwionego ptaka. Przed II wojną była tutaj jeszcze jedna osada o nazwie Lisów (Fuchszahl). O jej istnieniu świadczą resztki fundamentów oraz rozsiane w gęstym lesie cegły i kamienie tworzące niegdyś zabudowania gospodarcze. Przy osadzie istniała też stacyjka kolejki wąskotorowej, która kursowała tędy przez niemal sto lat, bo od roku 1896 do 1991. |
|
3. załamanie trasy
|
| z tego punktu skręcamy na groble stawu w kierunku południowym |
|
4. Przystanek
|
| Koronę wschodniej grobli Stawu Grabownica, którą wiedzie trasa ścieżki przyrodniczej, porastają malownicze aleje wiekowych dębów szypułkowych. Są one dogodnym miejscem bytowania rzadkich i chronionych owadów – pachnicy dębowej oraz kozioroga dębosza. Liczne dziuple w ich wypróchniałych pniach dają możliwość schronienia m.in. puszczykom i nietoperzom. W XVIII wieku grobla ta rozdzielała dwa rozległe stawy – Grabownicę Dolną i Grabownicę Górną. Ten ostatni akwen rozciągał się na wschód aż po wieś Henrykowice, gdzie do dzisiaj znajduje się druga grobla tego stawu. Grabownicę Górną osuszono całkowicie w XIX stuleciu, a teren byłego stawu zamieniono na pola uprawne i pastwiska. Wybudowano tutaj także folwark i wieś Młodzianów (Idahow) o charakterystycznej, zabytkowej zabudowie zagrodowej. |
|
5. Przystanek
|
| Znajdujemy się przy moście na rzece Prądni. Do 1945 roku miejsce to nosiło miano Długiego Mostu (Lange Brücke). Prądnia zwana również Brandą jest największym lewym dopływem Baryczy. Swoją nazwę zawdzięcza stosunkowo bystremu przepływowi wody. W miejscu tym Prądnię łączy z Rybnicą kanał, który umożliwiał przerzut wody z jednego cieku do drugiego na potrzeby gospodarki stawowej. Głębokość Prądni wynosi około 1,5 metra, a jej koryto porasta bujnie roślinność wodna. Składają się na nią głównie: rdestnica trawiasta, jeżogłówka, kaczeniec (knieć błotna), grążel żółty oraz strzałka wodna. Żyją tu m.in. takie gatunki ryb jak karaś, płoć, szczupak oraz karp i lin będące uciekinierami z sąsiednich stawów. Swoje nory nad brzegami cieku mają również bobry – największe europejskie gryzonie. Na dnie rzeki bytują małże – skójka zaostrzona i szczeżuja pospolita, natomiast nad wodami, w ciepłe czerwcowe i lipcowe dni, gromadnie unoszą się świtezianki, łątki i pióronogi. |
|
6. Przystanek "Wieża Ptaków Niebieskich"
|
| Jesteśmy na ostatnim przystanku ścieżki przyrodniczej. W pobliżu na rzece Prądni znajduje się Jaz Grabownica o konstrukcji drewnianej i betonowych przyczółkach. Tę budowlę hydrotechniczną wzniesiono w końcu XIX wieku. Jaz został poddany generalnemu remontowi w 2014 r. Piętrzy on wodę i przekierowuje ją na pobliski Staw Grabownica. Około 100 metrów od tego miejsca wznosi się drewniana wieża widokowa o wysokości 14 m. Nadano jej miano „Wieży Ptaków Niebieskich”. Służa ona do obserwacji ptasiego życia oraz jest doskonałym punktem widokowym, z którego można podziwiać Staw Grabownicę. Znajduje się on w rezerwacie przyrody „Stawy Milickie”, lecz prowadzi się na nim hodowlę ryb, głównie karpi i linów. Jest to jeden z kilku w Dolinie Baryczy stawów lęgowiskowych, na którym gniazdują gęsi gęgawy, łabędzie, perkozy, wiele gatunków kaczek, żurawie, remizy, trzciniaki i bąki. Dość często można tu spotkać bieliki, błotniaki stawowe, czaple białe i siwe, kormorany, rybitwy, mewy, czajki, wąsatki i wiele innych gatunków. Warto zabrać ze sobą lornetkę lub lunetę, dzięki którym będzie można wypatrzeć ukryte w rozległych trzcinowiskach jelenie oraz dziki. To właśnie tutaj w 1947 r. Włodzimierz Puchalski, znany polski fotograf, filmowiec i przyrodnik, nakręcił pierwszy powojenny długometrażowy film przyrodniczy pt. „Ptasia Wyspa”. |
|
