TRASA WYCIECZKI
|
1. Przystanek - Klasycystyczny pałac z XVIII wieku, ławeczka Marii von Maltzan
|
| Na teren kompleksu pałacowo-parkowego w Miliczu prowadzi tzw. Brama Pokoju, która mieści się w pobliżu szkoły średniej – Technikum Leśnego w Miliczu. Przechodzimy przez Bramę Pokoju zwaną potocznie bramą z lwem, aleją Piastów zbliżamy się do pałacu i zatrzymujemy się w pobliżu kamiennego mostku, pod którym płynie kanał zwany Młynówką. Mostek prowadzi do parku. Jest to dobre miejsce do zapoznania się z historią, architekturą pałacu i jego otoczenia. Z tego miejsca podziwiamy pałac. Natomiast przechodząc boczną furtką na dziedziniec szkoły, podziwiamy posągi koni oraz postać pięściarza, odlane z brązu. Na dziedzińcu rosną różne gatunki drzew i krzewów. Szczególnie okazale prezentują się rododendrony w okresie kwitnienia (maj, czerwiec). WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA: Początek trasy spacerowej przy ławeczce im. Marii von Maltzan, tutaj warto przytoczyć fakty z życia hrabiny: Hrabina Maria von Maltzan - Baza Wiedzy. Dodatkowo: 1. W tym miejscu warto zapoznać dzieci z legendą: MAGICZNY SZNUR PEREŁ, można przeprowadzić zabawę ruchową SZNUR PEREŁ. 2. Dla najmłodszej grupy wiekowej propozycja nauki wiersza: NASZE MIASTO MILICZ. Teksty wraz z pytaniami pomocniczymi zn. się w przygotowanych do przystanku nr 1 kartach pracy. |
|
|
2. Przystanek - Warstwowa budowa lasu, charakterystyka parku
|
| Jesteśmy na terenie parku w tzw. stylu angielskim, który charakteryzuje się swobodną kompozycją drzew i krzewów, naśladującą naturalny krajobraz. Park w Miliczu założony został na przełomie XVIII i XIX wieku z inicjatywy hr. Joachima Karola Maltzana jako pierwszy park w stylu angielskim na Śląsku. Park graniczy z rzeką Baryczą, polami uprawnymi, zabudową miejską oraz łączy się z lasem Nadleśnictwa Milicz, a także przylega do ogródków działkowych. Park zajmuje wraz z przyległym lasem obszar około 80 ha. Możemy tutaj zapoznać się z wieloma gatunkami drzew i krzewów, których stwierdzono około 80 gatunków czy odmian. Jesteśmy w część parku, w której struktura drzewostanu jest wielopiętrowa. Występują gatunki rodzime i obcego pochodzenia. Miejsce dogodne jest do przeprowadzenia obserwacji i rozpoznawania gatunków organizmów charakterystycznych dla lasu i dla jego poszczególnych warstw. Górną warstwę parku tworzą korony drzew, około dwóch trzecich liści jest nasłonecznionych pozostałe znajdują się w cieniu. W zależności od położenia liście tej samej rośliny mogą różnie się zachowywać; np. liście górnej części korony buka odwracają się od promieni świetlnych (wykorzystują tylko światło rozproszone), a we wnętrzu korony i na niższych gałęziach ustawiają się prostopadle do kierunku padania światła). W lukach między drzewami rosną kępy bzu czarnego, trzmieliny pospolitej, czeremchy zwyczajnej, różaneczników, klonu pospolitego oraz innych gatunków tworzących warstwę podszytu. Są to młode drzewa i krzewy do wysokości 3-4 m, w których żyją i gniazdują m. in. ptaki. Niektóre rośliny np. bluszcz, wspina się do światła po pniach drzew, a jednocześnie tworzy zwarte łany w warstwie runa. W celu wzbogacenia wiedzy, wprowadzenia w temat warto przed wyjściem na spacer obejrzeć prezentacje zamieszczona w linku: https://eduzabawy.com/prezentacje/las-i-jego-warstwy/ WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA : Nauczyciel opowiada o warstwowej budowie lasu/ parku na podstawie schematu umieszczonego na pulpicie. |
|
|
3. Przystanek - Drzewa i krzewy
|
| Na trasie ścieżki przyrodniczej możemy zapoznać się z wieloma gatunkami drzew i krzewów, które w milickim parku znalazły dogodne warunki do wzrostu. Dawni właściciele zespołu pałacowo-parkowego wzbogacali park w gatunki rodzime i egzotyczne, często sprowadzane z odległych części świata. Obecnie wiele z tych drzew osiągnęło rozmiary pomnikowe. WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA : 1. Zapoznać uczniów z różnicami drzewo- krzew na podstawie tekstu: Drzewa czy krzewy - różnice i podobieństwa (karty pracy). 2. Warto zapoznać dzieci ze schematem NAZWA DRZEWA- LIŚC- OWOC z wykorzystaniem ilustracji i tablic zgromadzonych w bazie wiedzy, np. dąb szypułkowy, świerk pospolity, klon zwyczajny, sosna zwyczajna. 3. Można dzieciom przedstawić podział na drzewa liściaste i iglaste. 4. W kartach pracy jest też propozycja pracy plastycznej. |
|
|
4. Przystanek - Cykl życia drzewa
|
| Wokół widzimy wiele drzew. Drzewa w parku w Miliczu moją dogodne warunki do życia, w związku z czym wiele z nich ma po 200 lat, a nawet więcej, najstarszy dąb szypułkowy prawdopodobnie ma co najmniej ok. 400 lat. Zastanów się czego mogły ,,doświadczyć’’ te drzewa w ciągu swojego życia? Drzewo – to prawdopodobnie najpiękniejsza, najbardziej okazała forma życia, która potrzebuje tak niewiele, by żyć, jednocześnie umożliwiając życie setkom innych organizmów, takim jak: mchy, porosty, grzyby, glony, paprocie, inne drzewa, zwierzęta i człowiek. Drzewo, podobnie jak zwierzę lub człowiek – rodzi się, a w zasadzie kiełkuje z nasienia, rośnie, rozwija się, wydaje nasiona, starzeje się i obumiera. Codziennie wokół siebie (a teraz w parku) obserwujemy setki drzew w różnych etapach życia. Rozwój drzewa można podzielić na trzy kolejne okresy: młodociany, dojrzałości i starzenia się. WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA: 1. Na wstępie warto przypomnieć dzieciom budowę drzewa w nawiązaniu do przystanku nr 3 oraz zapoznać dzieci z cyklem życia drzewa. W materiałach dodatkowych znajdują się opisy etapów życia drzewa, szkice siewek wybranych gatunków, link do filmu edukacyjnego oraz kolorowanka. |
|
|
5. Przystanek - Rośliny zielne
|
| Las (jak również park) to nie tylko drzewa i krzewy. Spójrz na ziemię/ runo leśne i zastanów się, jakie rośliny zielne widzisz? Kiedy w parku można zaobserwować najwięcej, najbardziej różnorodnych roślin zielnych: wiosną, latem, czy jesienią? Dlaczego? Wiosną na dnie naszego parku możemy zobaczyć masowe występowanie kwitnących roślin zielnych, zanim na drzewach i krzewach rozwiną się liście i zasłonią promienie słoneczne. Co roku pojawia się barwny dywan kwiatów: zawilców, ziarnopłonów, fiołków i złoci. Rośliny kwitnące wczesną wiosną należą do tzw. geofitów – czyli roślin zimujących w postaci bulw, cebul lub kłączy. Okres wegetacyjny geofitów trwa krótko, kilka tygodni. W maju spotkamy konwalie majowe i konwalijki dwulistne, dąbrówki rozłogowe, gwiazdnice wielkokwiatowe i pospolite, rogownice polne, jaskry rozłogowe i wiele innych. W cieniu koron drzew, na ziemi, na powalonych kłodach rosną mchy i paprotniki. Na murach otaczających park, na podłożu wapiennym rośnie niewielka paprotka zanokcica murowa, po pniach wielu drzew wspina się wytrwale bluszcz pospolity - rodzimy gatunek pnącza. WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA: 1. Przystanek 5 najlepiej odwiedzać wiosną, np. podczas realizacji tematów: Szukamy oznak wiosny, Poznajemy pierwsze wiosenne kwiaty, Przyroda budzi się do życia itp. 2. Przed wyruszeniem na wycieczkę warto pokazać dzieciom zdjęcia roślin, które możemy tam zobaczyć. 3. Warto opowiedzieć dzieciom o pokrzywie, popularnej roślinie zielnej, którą można spotkać na terenie parku i zapoznać z jej właściwościami leczniczymi. Zdjęcia roślin zielnych oraz opis właściwości i zastosowań pokrzywy znajdują się w materiałach dodatkowych do 5 przystanku. |
|
|
6. Przystanek - Fauna parku
|
| Park posiada strukturę wielopiętrową, w związku z czym występują liczne gatunki drzew i krzewów, ze znaczną przewagą gatunków liściastych. A to daje możliwość obserwowania: płazów, gadów, wielu gatunków ptaków i ssaków. Można tu obserwować liczne gatunki owadów, w tym owady chronione, zwłaszcza chrząszcze zamieszkujące stare dęby - Kozioróg dębosz. Jest również wiele gatunków owadów, pierścienic i ślimaków związanych z występowaniem martwego drewna. Park jest miejscem gniazdowania, zdobywania pożywienia dla wielu gatunków ptaków. Kapturki, drozdy, kosy, rudziki, pierwiosnki a także kowaliki, pełzacze ogrodowe, sójki, szpaki, strzyżyki, zięby, mazurki, sikory bogatki i sikory modraszki mają tu wspaniałe warunki do życia. Wokół jest mnóstwo wody, lasów i pól. WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA: W materiałach dodatkowych umieszczono charakterystykę kozioroga dębosza oraz kilku gatunków ptaków licznie występujących w naszym parku. Na tym przystanku warto zachęcić dzieci do obserwowania przyrody. |
|
|
7. Przystanek - Woda w parku
|
| Woda w naszym parku jest istotnym elementem krajobrazu, jest czynnikiem korzystnie wpływającym na mikroklimat. Dzięki przecinającej park Młynówce, malowniczym stawom i sadzawkom zwiększa się wilgotność powietrza, latem obniża temperatura. Tafle wody stanowią gwarancję dobrych widoków, ponieważ stapianie się wody z niebem daje ciekawe efekty wizualne. Pięknie wykorzystywano to w przeszłości i współcześnie gdy odbijający się w wodach Młynówki pałac Maltzanów malowano, rysowano, fotografowano i umieszczano na licznych kartach pocztowych wysyłanych z Milicza w XX wieku. Dzisiaj każdy może swoim telefonem zrobić piękne zdjęcia wspaniałych drzew i budowli odbijających się w wodach milickiego parku. WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA: 1. Warto opowiedzieć o rzece przepływającej przez Dolinę Baryczy- Barycz i jej dopływ Młynówka. 2. Wprowadzenie pojęć: rzeka, dopływ, nurt, zakole. 3. Propozycja doświadczenia- sprawdzenie czystości wody. 4. W materiałach dodatkowych znajdują się definicje pojęć, schemat ilustrujący wprowadzone pojęcia. APEL DO DZIECI: Podczas pobytu nad wodą i obserwowania przyrody w tym miejscu należy zachować szczególną ostrożność! |
|
|
8. Przystanek - Osobliwości parku
|
| Na terenie kompleksu pałacowo-parkowego występują ,,osobliwości”, twory przyrody, które nadają swoisty charakter i urozmaicają środowisko, w którym występują. Należą do nich dęby szypułkowe – pomniki przyrody, drzewa innych gatunków ustanowione w ostatnim okresie pomnikami przyrody oraz aleja dębów z najstarszym w tej części parku dębem, którego wiek szacuje się na ponad 300 lat. Większość tych drzew jest w dobrej kondycji, ale między nimi znajdują się też obumierające i obumarłe dęby, pozostawione do naturalnego rozkładu. Aleja jest malownicza, urzeka zarówno wiosną i latem w pełni sezonu wegetacji - zielenią liści, jesienią przed okresem spoczynku – pięknie przebarwionymi liśćmi, jak i zimą, kiedy ogromne, przytłaczające pnie i nagie, bezlistne konary, tworzą trochę mroczny klimat. W głębi alei można zaobserwować inne stare drzewa, zwłaszcza lipy i graby. WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA: 1. Warto zapoznać dzieci z pojęciem pomnik przyrody. Pomnik przyrody jest to prawnie chroniony twór przyrody żywej lub nieożywionej o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, krajobrazowej i historyczno- pamiątkowej np. stare drzewo, głaz narzutowy, jaskinia. W materiałach dodatkowych umieszczono opisy pomników przyrody: dwóch dębów szypułkowych, rosnących w pobliżu pałacu i zamku oraz opis olszy czarnej. Wszystkie drzewa - pomniki przyrody oznaczono kolorem żółtym na mapkach umieszczonych na tablicach informacyjnych przy wejściach do parku. |
|
|
9. Przystanek - Ruiny zamku
|
| Podążając zgodnie z oznakowaniem ścieżki od przystanku 8 kierujemy się aleją Piastów w stronę bramy z lwem. Po drodze jeszcze raz podziwiamy pałac Maltzanów. Za budynkiem pałacowej oficyny (mieściła się tutaj w latach 2002-2014 milicka izba regionalna) skręcamy w lewo wzdłuż ogrodzenia i kierujemy się w stronę ruin piastowskiego zamku z XIV wieku. Wg źródeł niemieckich jest to grobowiec pani von Kurzbach, wg legendy pochowano w nim Jadwigę Zarembiankę. Zamek był budowla wzniesioną w stylu gotyckim, na planie nieregularnego wieloboku. Ściany nośne i zewnętrzne liczyły sobie ponad 150 cm grubości. Usytuowany na lewym brzegu Baryczy, pomiędzy rzeką a kanałem Młynówka. Zamek otaczały mury kształtu zbliżonego do owalu z wjazdem od strony wschodniej oraz fosa. Po południowej stronie dziedzińca znajdowała się wykonana z cegły wieża mieszkalna. Zamek strzegł przeprawy przez rzekę Barycz oraz był rezydencją księcia, gdy przebywał on w Miliczu a także siedzibą książęcego starosty. Później stał się siedzibą właścicieli tzw. wolnego państwa stanowego Kurzbachów a nastepnie Maltzanów. Obecnie jest malowniczą ruiną niedostępną dla zwiedzających, niemym świadkiem minionych wieków. WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA: W materiałach dodatkowych polecamy piękny tekst o historii zamku zaczerpnięty z literatury dziecięcej, przedstawiamy legendę o pochodzeniu nazwy Milicz, oraz wiersz o burzliwych losach zamku na przestrzeni dziejów. |
|
|
